Ulun Danu Beratan Tempel is een watertempel gelegen aan de westkant van het Bratanmeer. Deze tempel ligt in het dorp Candikuning, subdistrict Baturiti, het regentschap Tabanan, de afstand vanaf Denpasar stad is ongeveer 56 kilometer naar het noorden langs de snelweg Denpasar - Singaraja. De Ulun Danu tempel is een van de bekendste Balinese hindoetempels en de meest gefotografeerde bezienswaardigheden op het eiland Bali. De schilderachtige tempel is gewijd aan de godin van het meer, tevens vruchtbaarheidsgodin.
A. De geschiedenis van Pura Ulun Danu Bratan
Een korte geschiedenis van de Ulun Danu Bratan-tempel kan bekend zijn op basis van archeologische en historische gegevens in een lontar-blad kroniek van Mengwi. Volgens archeologische gegevens die zich aan de linkerkant van de voortuin van de Ulun Danu-tempel bevinden, is er een stenen sarcofaag en een stenen bord dat afkomstig is uit de megalithische traditieperiode, rond 500 voor Christus. Beide artefacten worden nu boven elke babaturan (terras) geplaatst. Het is te verwachten dat de locatie van de Ulun Danu Bratan-tempel sinds het megalithische tijdperk op het eiland Bali is gebruikt als een plaats voor het uitvoeren van rituelen. Volgens kroniek Mengwi stichtte I Gusti Agung Putu als de oprichter van Mengwi Kingdom de tempel aan de rand van het Beratan-meer voordat hij de Taman Ayun-tempel stichtte. Niet beschreven in het manuscript toen hij de Pura Ulun Danu Bratan oprichtte, maar alleen uitlegde over de oprichting van de Taman Ayun-tempel, die werd gehouden op de dag Anggara Kliwon Medangsia, Çaka jaar 1556 (1634 n.Chr). Op basis van de beschrijving in het manuscript van de kroniek wist Mengwi dat de Ulun Danu Bratan-tempel vóór het Saka-jaar 1556 (1634 n.Chr) was gesticht door I Gusti Agung Putu. Sinds de oprichting van die tempel werd het koninkrijk Mengwi welvarend en I Gusti Agung Putu werd door de mensen "I Gusti Agung Sakti" genoemd.
B. De Legende van Dewi Danu
De legende van Dewi Danu, de godin van het meer is een belangrijk verhaal in de Balinese cultuur, waarbij de nadruk wordt gelegd op het belang van water en irrigatie in het agrarische landschap van het eiland. Hier is het verhaal:
Lang geleden, in het weelderige en vruchtbare land van Bali, waren de mensen afhankelijk van de zegeningen van de goden en godinnen om overvloedige oogsten en een welvarend leven te verzekeren. Een van de meest vereerde godinnen was Dewi Danu, de bewaakster van de meren en rivieren.
Geloofd werd dat Dewi Danu woonde in het serene Baturmeer, een groot vulkanisch kratermeer, omringd door weelderige groene heuvels. Haar aanwezigheid werd gevoeld in het glinsterende water dat de rijstterrassen en velden in stand hield, als de levengevende bron van water waarop de landbouw van Bali vertrouwde.
De legende vertelt over de oorsprong van Dewi Danu, die teruggaat naar een nederig dorp nabij het meer. In dit dorp woonde een mooie en goedhartige vrouw genaamd Danu, die bekend stond om haar vrijgevigheid en medeleven. Haar liefde voor haar gemeenschap was ongeëvenaard en ze spendeerde haar dagen met het helpen van degenen in nood.
Op een dag, terwijl Danu water uit het meer aan het verzamelen was, ontmoette ze een mysterieuze oude man die leek hulp nodig te hebben. Danu bood hem zonder aarzeling water en voedsel aan. De oude man, die niemand minder was dan Heer Vishnu in vermomming, was diep geraakt door Danu's onbaatzuchtigheid en vriendelijkheid.
Uit dankbaarheid voor haar vrijgevigheid onthulde Heer Vishnu zijn ware gedaante aan Danu en verleende haar de goddelijke status van een godin. Hij noemde haar Dewi Danu, de bewaakster van de meren en rivieren, en vertrouwde haar de verantwoordelijkheid toe om te zorgen voor een gestage stroom water naar de velden en tuinen van Bali.
Dewi Danu nam haar rol serieus. Ze waakte over de waterbronnen, ervoor zorgend dat ze schoon en overvloedig bleven. Balinese boeren brachten haar gebeden en offers, op zoek naar haar zegeningen voor welvarende oogsten. Tempels werden ter ere van haar gebouwd, waaronder de iconische Ulun Danu Beratan-tempel aan de oevers van het Beratanmeer.
Het verhaal van Dewi Danu blijft van generatie op generatie worden verteld, als een herinnering aan de diepe verbinding tussen het Balinese volk en de natuurlijke hulpbronnen die hun manier van leven in stand houden. Haar aanwezigheid wordt gevoeld tijdens tempelceremonies en rituelen die zijn gewijd aan waterbehoud en irrigatie, waarbij het belang van verantwoordelijk beheer van het natuurlijke milieu van Bali wordt benadrukt.
C. Tempelcomplexen van Ulun Danu Beratan
Het Pura Ulun Danu Beratan-tempelcomplex bestaat uit vijf tempels en een boeddhistische stoepa
1. Penataran Agung-tempel
Penataran Agung tempel kunt je meteen zien bij het betreden van de Candi Bentar (gespleten poort) richting Beratan. De tempel dient om de majesteit van God te aanbidden in zijn manifestatie als de Tri Purusha Shiva namelijk Shiva, Sada Shiva en Parama Shiva om de genade van vruchtbaarheid, welvaart, menselijk welzijn en voor duurzaamheid van het universum op te roepen.
2. Dalem Purwa-tempel
In deze tempel zijn er drie belangrijke heiligdommen, namelijk Pelinggih Dalem Purwa als een plaats om de godin Durga en Lord Rudra te aanbidden die wordt vereerd als een bron van welvaart, Bale Murda Manik (Bale Pemaruman) als de plaats voor discussie, en Bale Panjang als een plaats offergaven te plaatsen. De heiligdommen in deze tempel zijn naar het oosten gericht, gelegen aan de oevers van de zuidelijke kant van het Beratan-meer.
3. Taman Beji-tempel
Het dient voor de Ngebejiang-ceremonie (om de tempelbeeltenissen te zuiveren) en om Tirta (het heilige water) aan te roepen. Deze tempel dient ook als een plaats voor Melasti (Hindoe-Balinese zuiveringsceremonie) door de omliggende gemeenschap.
4. Lingga Petak-tempel
Het wordt gewoonlijk de Ulun Danu-tempel genoemd. Deze tempel staat ook op de vorige IDR 50.000 bankbiljetten, in deze tempel is er een heilige put die de Tirta Ulun Danu (het heilige water van Ulun Danu) opslaat. Niet alleen dat, in deze tempel bevond zich ook een Lingga die een witte kleur heeft, geflankeerd door zwarte en rode steen.
De tempel wordt beschouwd als de belangrijkste bron van water en vruchtbaarheid van het Beratan-meer. Er zijn twee heiligdommen in deze tempel die een heiligdom zijn met elf daken (Pelinggih Meru Tumpang Solas) op het zuiden gericht, en een heiligdom met 3 daken (Pelinggih Meru Tumpang Telu) met vier deuren die uitkijken op de vier windrichtingen.
5. Prajapati-tempel
Het bevindt zich onder een grote banyanboom. Deze tempel fungeerde als een plaats van godin Durga. Deze tempel is naar het westen gericht en wordt de eerste tempel die wordt gevonden nadat bezoekers door de balie van het toegangsbewijs zijn gegaan om het gebied van het Beratan-meer te betreden.
6. Boeddhistische stoepa
In het gebied van Ulun Danu Beratan staat ook een boeddhistische stoepa. Het Boeddhabeeld geeft hier aan dat de harmonie aanwezig is in het interreligieuze leven. Deze stoepa ligt op het zuiden en bevindt zich buiten het hoofdgedeelte van de complexe Ulun Danu Bratan-tempel.
C. Tempel verjaardag (Piodalan)
Net als vele andere tempelcomplexen op Bali is ook Pura Ulun Danu Bratan een plaats waar veel pelgrims naar toe komen. Vooral op feestdagen volgens de Hindoeïstische kalender is dit een druk bezochte plek. De ceremonie waarmee de verjaardag van de tempel Pura Ulun Danu Bratan wordt gevierd wordt ook wel Piodalan genoemd. Deze vindt plaats op elke Kliwon Julungwangi dinsdag volgens de Pawukon kalendercyclus van Bali. Deze dag is eens in de 210 dagen. Een grotere ceremonie vindt eens in de 420 dagen plaats. Op andere dagen is het aanzienlijk rustiger bij het tempelcomplex en kun je vaak in alle rust genieten van de gebouwen, het uitzicht en de omgeving van Pura Ulun Danu Bratan.
D. Faciliteiten
Naast een bezoek aan de tempel is het ook mogelijk om de omgeving op verschillende manieren te verkennen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door een traditionele boot, een Jukung, te huren en het meer op te varen. Het is ook mogelijk om een gemotoriseerde boot te huren en het tempelcomplex vanaf het meer te bezichtigen. Voor de echte avonturiers is het mogelijk om aan de andere kant van het meer verschillende watersporten te beoefenen. Zo kun je parasailen of een jetski huren en het meer op gaan. In de buurt van het tempelcomplex worden ook vistuig en aas verhuurd zodat je in alle rust kunt gaan vissen. Verder vindt je in de buurt de Eka Karya Botanische tuinen die ook zeker een bezoekje waard zijn.
E. Handig omte weten
Als je een bezoek brengt aan Ulun Danu Bratan dan betaal je een toegangsprijs van 75.000 p.p Indonesische Roepia’s als buitenlandse toerist. Het tempelcomplex is geopend van 8:00 in de ochtend tot 18:00 in de avond.
De Ulun Danu-tempel aan het Bratan-meer van Bali is erg beroemd om zijn schoonheid die een favoriete toeristische plek op Bali is geworden, rond deze plaats is ook uitgerust met adequate accommodatie zoals hotels, villa's, restaurants, een ruim openbaar park en souvenirwinkels.
Niet ver van de locatie van de Ulun Danu-tempel zijn er ook enkele interessante plaatsen voor een vakantie, zoals de botanische tuin van Bali en de groente- en fruitmarkt van Bedugul.
